Cánh kiến trắng

Cánh kiến trắng dùng làm dược liệu là nhựa của cây cánh kiến trắng (Tên khoa học: Styrax sp. Họ Bồ đề - Styracaceae).  Ở Việt Nam có 4 loài: Styrax tonkinensis Pierre, Styrax benzoic Dryand, Styrax agrestis G. Don, Styrax annamensis Guill. Loài Styrax tonkenensis có nhiều nhất ở VN, tiết ra nhiều nhựa nhất, được Dược Điển VN I công nhận.

Nhựa cánh kiến trắng
Nhựa cánh kiến trắng

1. Đặc điểm thực vật và phân bố

  • Cây gỗ lớn cao 20m, vỏ xám, láng, cành tròn, màu nâu, mặt trước có lông nhẵn. Lá mọc đối có cuống, gân lá hình lông chim. Phiến lá hình trứng hay hình mác, mặt trên nhẵn, xanh nhạt, mặt dưới trắng có lông sao, có 5-7 đôi gân phụ, nổi rõ ở mặt dưới.
  • Hoa xếp thành ngù, mọc ở nách và ngọn, có mùi thơm nhẹ. Tràng hợp thành ống 5 thuỳ xếp lợp, có lông tơ vàng. Nhị 10. Quả hình trứng có lông sao, phía dưới mang đài tồn tại.
  • Ra hoa tháng 5-6. Quả chín tháng 9-10.
  • Mọc trong rừng vùng trung du nhất là ở các nương rẫy các tỉnh Hoà Bình, Lào Cai, Hà Giang, Vĩnh Phúc, Sơn La, Nghệ An, Thanh Hoá,…


Cây cánh kiến trắng (cây bồ đề)
Cây cánh kiến trắng (cây bồ đề)

2. Bộ phận dùng làm dược liệu

  • Bộ phận dùng là Nhựa – Benzoinum. Nhựa thơm để khô lấy ở thân. Nhựa thu hoạch vào lúc cây 10 tuổi, đường kính 20-25cm. Nên chích nhựa vào lúc cây ra hoa. Các mạch nhựa được hính thành ở trong vùng gỗ mới ngay sau thượng tầng. Các ống nhựa được xếp song song, kéo dài dọc thân cây.                                                    
  • Nhựa là những cục rời nhau, màu trắng, vàng nhạt hoặc đỏ nhạt, đục, dễ bẻ, vạch móng tay được. Vết bẻ trông như sáp, màu trắng nhạt để lâu trở thành nâu. Có mùi vani đặc biệt. Vị dịu cay và hăng.
  • Nhựa gần như không tan trong nước, tan một phần trong ether, tan hoàn toàn trong cồn.
  • Chỉ số acid 140-170. Chỉ số xà phòng hoá 220-240

3. Thành phần hóa học của Nhựa bồ đề

Nhựa bồ đề gồm hơn 50 hợp chất, trong đó:       
  • Acid benzoic tự do               26,13%
  • Acid cinnamic tự do               2,75%
  • Vanilin                                   1,38%
  • Benzyl benzoat                     4,24%
  • Cinnamyl cinnamat              1,81%
  • Benzyl cinnamat                  1,23%
  • Alcol coniferilic
  • Acid siaresinolic

4. Tác dụng và công dụng của Cánh kiến trắng

  • Chữa ho, long đờm, chữa trứng hàn người lạnh toát.
  • Uống 0,5-2g dưới dạng thuốc bột, thuốc sắc, siro.
  • Dung dịch cánh kiến trắng trong cồn dùng làm thuốc xông chữa ho, khản cổ, hoặc pha với nước bôi ngoài chữa vú nứt nẻ.                                             
  • Cánh kiến trắng còn dùng làm hương liệu.
  • Bồ đề là cây công nghiệp dễ phát triển, mọc nhanh, có giá trị kinh tế, dùng trong ngành gỗ dán, gỗ diêm, bột giấy, và làm nguyên liệu chế sợi nhân tạo.


Trên đây là một số thông tin về dược liệu Cánh kiến trắng. Cánh kiến trắng, dược liệu thoạt nghe tưởng có liên quan gì đến loài kiến hoặc dễ khiến người ta liên tưởng tới nguồn gốc động vật hóa ra không phải. Bài viết này đã làm sáng tỏ phần nào về bản chất, nguồn gốc và công dụng của loại dược liệu này.

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Quỷ trâm thảo

Hình ảnh
Quỷ trâm thảo ( có tài liệu viết là quỷ châm thảo) là loại cỏ thuộc họ Cúc mọc hoang ở khắp nơi trên đất nước ta, thường gặp ở bờ đê, ven đường hay bờ ruộng. Loài hoa cỏ nơi thôn dã này thường chẳng mấy ai để ý, thậm chí người ta còn không ưa vì hay bám vào gấu quần, níu chân người qua. Theo kinh nghiệm dân gian, Quỷ trâm thảo là một vị thuốc dùng để chữa nhiều chứng bệnh. Quỷ trâm thảo hay còn gọi là đơn kim, đơn buốt, cúc áo, xuyến chi 1. Tên gọi Quỷ trâm thảo (quỷ châm thảo) còn được gọi là đơn buốt, đơn kim hay tử tô hoang, cúc áo. Nhiều nơi còn gọi là Xuyến chi. 2. Tên khoa học của Quỷ trâm thảo Quỷ trâm thảo có tên khoa học Bidens pilosa L. Họ Cúc: Asteraceae 3. Bộ phận dùng Dùng toàn cây, tốt nhất là thu hái vào mùa hè khi cây trổ hoa, có thể dùng tươi hoặc phơi khô. Quỷ trâm thảo thường bám vào gấu quần người qua 4. Công dụng chữa bệnh của quỷ trâm thảo Quỷ trâm thảo có thể dùng để chữa một số bệnh như: viêm họng do lạnh, đau răng, sâu răng...
Đọc thêm

Cây sừng dê hoa vàng

Hình ảnh
Sừng dê hoa vàng là một loại dược liệu thuộc nhóm Glycosid tim, có độc tính cao. Chiết xuất sừng dê hoa vàng được sử dụng để làm thuốc điều trị suy tim có hiệu quả. Đây là loài cây khá phổ biến ở vùng miền núi trung du phía Bắc nước ta. Cần hết sức lưu ý phân biệt cây sừng dê hoa vàng với Cỏ sừng dê (dâm dương hoắc) bởi vì đây là hai loài hoàn toàn khác nhau, chỉ giống nhau ở tên gọi. Cây sừng dê hoa vàng, dược liệu thuộc nhóm glycosid tim 1. Cây sừng dê hoa vàng là gì? Cây sừng dê hoa vàng có tên khoa học  Strophanthus divaricatus Hook., họ Trúc đào Apocynaceae.  Dược liệu là hạt lấy từ cây sừng dê hoa vàng. Cây nhỏ, cao độ 3m, có nhựa mủ trắng, cành và thân cây màu nâu đen, có nhiều lỗ bì trắng nổi lên. Lá mọc đối, hình trứng dài 5-9cm, rộng 2,5-5 cm, gân lá gồm 6-8 đôi. Cuống lá dài 3-8mm, phía trên có lòng máng. Cụm hoa hình xim ở đầu cành. Đài hoa màu xanh. Tràng hoa màu vàng hình phễu, bên trên chia làm 5 thuỳ, phần phụ rất dài (đến 10cm). Bầu dưới, 2 ô...
Đọc thêm

Công dụng chữa bệnh của Cốt khí muồng

Hình ảnh
Cốt khí muồng (Semen Cassiae occidentalis) là hạt phơi khô của cây cốt khí muồng, còn có tên gọi khác là vọng giang nam, muồng lá khế, dương giác đậu - Cassia occidentalis L., họ Vang – Caesalpiniaceae. Cốt khí muồng 1. Đặc điểm thực vật Cốt khí muồng là một loại cây mọc dại ở các bãi hoang, nhỏ, cao 1-2m, sống một năm hoặc nhiều năm. Cây nhẵn, lá mọc so le. Lá kép lông chim chẵn gồm 4-5 đôi lá chét. Toàn lá dài 20cm hoặc hơn. Gốc lá kép có một tuyến lớn màu nâu đen. Lá chét dài 4-9c  m, đỉnh nhọn, lá kèm hình sợi sớm rụng. Hoa mọc thành chùm ở kẽ lá hay đầu cành. Cánh hoa màu vàng. Quả loại đậu dài 6-15cm, rộng 5-7mm, dẹt, hơi cong và hơi thắt lại giữa các hạt. Hạt dẹt dài 6mm, rộng 4mm. Vỏ hạt cứng nhẵn bóng. 2. Công dụng của Cốt khí muồng Y học dân tộc cổ truyền dùng hạt với tác dụng nhuận, giúp tiêu hoá, chữa táo bón mãn tính, chữa tê thấp. Ngoài ra còn dùng như thảo quyết minh để chữa đau mắt. Ở Ấn Độ hạt được rang lên uống có tác dụng thông tiểu, chữ...
Đọc thêm